Šta su dodaci ishrani?

Poslednjih godina veliki deo populacije koristi dodatke ishrani. Da li zaista svi znaju šta su oni i čemu služe!?

Dodaci ishrani su koncentrisani izvor hranljivih materija ili drugih materija sa hranljivim ili fiziološkim učinkom.

Na tržište se plasiraju u određenom farmaceutskom, doziranom obliku (kapsule, pastile, tablete, prah, granule, tečnosti i sl.). Hranljivi sastojci u ovoj vrsti proizvoda su vitamini i minerali, dok u druge materije spadaju: proteini, aminokiseline, masne kiseline (pogotovo omega-3), celuloza, pivski kvasac, inulin, lecitin, glukomanan, bilje i lekovito bilje te njihovi ekstrakti ili koncentrati, zaštitne materije biljnog porekla (bioflavonoidi, karotenoidi, izoflavoni, glukozinolati), prirodni enzimi i koenzimi, žive kulture mikroorganizama, organska tkiva, metaboliti žlezda, i ostale aktivne materije.

Dodatke ishrani čine i proizvodi pčela (med sa dodacima drugih aktivnih materija, propolis, matična mleč) i njihove mešavine sa dodacima lekovitog bilja. Za proizvodnju biljnih preparata kao dodataka ishrani mogu se koristiti sveže ili osušene cele biljke odnosno njihovi delovi (npr. list, koren, plod, cvet i drugi delovi biljke), čiste materije biljnog porekla pojedinačno ili u smesi, biljni sekundarni proizvodi, i to prvenstveno onih biljnih vrsta koje se nalaze na Listi dozvoljenih lekovitih biljnih vrsta navedenih u Pravilniku o dodacima ishrani.

Svrha dodataka ishrani nije izlečenje, nego pomaganje unosa hranljivih sastojaka u svakodnevnu ishranu. Time se dopunjava ishrana hranljivim vrednostima koje se putem normalnog unosa hrane u organizam ne dobijaju u dovoljnoj količini. Rezultat je povoljno delovanje na zdravlje potrošača, povećavanje opšte otpornosti organizma na stresne spoljašnje uticaje, kao i pomoć u održavanju pravilnih fizioloških funkcija organizma i njegovih delova.

Iz mnogih razloga dodaci ishrani pronalaze svoje mesto u području "preventivne ishrane", kao i u području "preventive dobrom zdravlju". Uzimanjem te vrste hrane potrošaču se daje dodatna mogućnost da se sam ili uz pomoć stručne osobe brine o svom zdravlju.

Budući da se dodaci ishrani sve više koriste kao «preventiva» zdravlju, potrošač treba biti oprezan. Pravilnikom o dodacima ishrani i Zakonom o hrani strogo je zabranjeno pripisivanje svojstava prevencije, terapije i lečenja bolesti, što je usklađeno sa evropskim zakonodavstvom. Marketing želi da poveća prodaju, pa se tako reklamiraju i ona lekovita svojstva koja ne bi smela. Na taj način se ne mogu prepoznati stvarno kvalitetni proizvodi od ostalih previše reklamiranih i manje učinkovitih proizvoda. Ono što čini dodatak ishrani je zdravstvena tvrdnja, odnosno veza aktivne komponente i njene količine sa uticajem na zdravlje, te se stoga na poseban način deklarišu, odnosno označavaju, a naročito analitički proveravaju. Sve je više studija koje se sprovode i stručnih članaka o delovanju pojedinih komponenata, kao i studija o međusobnim interakcijama sastojaka koji čine dodatak ishrani, a sve sa svrhom poboljšanja kvaliteta samih proizvoda.

I na kraju,važno je zapamtiti da lekovi leče, a dodaci ishrani pomažu!

Za Proteini.si piše dr.sc Lea Pollak.